A

Aleutian Disease Virus

In 2005 bleek dat uit Nieuw Zeeland geïmporteerde fretten vrijwel allemaal besmet waren met het Aleutian Disease virus. Velen stierven op jonge leeftijd. Het virus kon zich in Nederland en de rest van Europa verspreiden doordat de dieren pas na maanden (soms jaren) ziek werden. Dankzij de samenwerking tussen de Frettenkliniek, de frettenverenigingen (met name de financiële steun van Stichting de Fret), de opvangcentra, de fokkers, het C.F.E. (Coöperatie van Fokkers van Edelpelsdieren) en dierenartsen konden we de ziekte in Nederland al na een paar jaar onder controle krijgen. Op dit moment lijken er nog slechts enkele geïsoleerde fretten met deze aandoening in Nederland aanwezig.

Oorzaak

De ziekte wordt veroorzaakt door het Aleutian Mink Disease Virus (ADV), dit is een Parvovirus dat de nerts, fret en andere marterachtigen kan infecteren. Het virus is in de verte verwant aan het honden en katten Parvovirus maar heeft een geheel andere structuur. Er zijn vijf nertsenstammen en tenminste drie frettenstammen geïsoleerd. Er wordt aangenomen dat de fretten stammen variaties (mutanten) zijn van het nertsvirus. Het lijkt er op dat de ene stam meer schade kan aanrichten dan de andere stam en dat er dus net als bij griep een verschil in virulentie kan bestaan.

Het verloop van de ziekte

Er wordt algemeen aangenomen dat besmetting plaats vindt via direct en indirect contact met lichaamsvloeistoffen als bloed, speeksel, urine en ontlasting. Het is gebleken dat intensief contact nodig is om de ziekte te verspreiden. Het kan een aantal maanden tot wel een paar jaar duren voordat een fretje ziek kan worden na een besmetting met het Aleutian Disease virus. ADV veroorzaakt een enorme toename van antilichamen (afweer) in het bloed. Normaliter moeten deze antilichamen het virus onschadelijk maken maar om onbekende redenen doen zij dit niet. Deze antilichamen kunnen bij fretten "immuuncomplexen" vormen welke neerslaan in diverse organen (o.a. nieren, lever, galwegen, ruggenmerg, maagdarmkanaal, bloedvaten en blaas). Hierdoor ontstaan ontstekingen in deze organen. Als er een milde ontsteking aanwezig is dan lijkt de fret redelijk normaal. Bij een ernstige ontsteking zal het fretje ziek worden en symptomen vertonen afhankelijk van welke organen zijn aangetast. Daarnaast veroorzaakt het virus een verzwakking van de afweer waardoor het fretje minder weerstand heeft tegen andere infecties.

De symptomen

In Nederland werden de meeste geïnfecteerde fretten (CIEP test positief) ook daadwerkelijk ziek maar de symptomen konden sterk variëren. De ziekteverschijnselen zijn sterk afhankelijk van de plaatsen in het lichaam waar de immuuncomplexen een ontsteking veroorzaken. Plotselinge sterfte van dieren in een goede conditie zonder voorafgaande ziekteverschijnselen is mogelijk.

De meeste fretten zijn echter al een tijdje ziek en vertonen in hoofdlijnen een van de twee volgende ziektebeelden:

1. Chronisch progressief verlopende ziekte" waarbij het dier langzaam maar zeker steeds zieker wordt met verschijnselen als: gewichtsverlies, slechte vacht, lusteloosheid en slechte eetlust. Bloedarmoede en bloed in de ontlasting kunnen aanwezig zijn. De meeste fretten ontwikkelen uiteindelijk een slechte lever- en nierfunctie. Bij fretten met AD zijn tevens oogontsteking, longontsteking en hartproblemen mogelijk.

2. Neurologische problemen beginnend met zwakte of verlamming van de achterhand. Deze kan zich uitbreiden naar voren. Soms treedt herstel op van de neurologische symptomen.

Het is belangrijk om te beseffen dat bovenstaande symptomen ook heel goed bij andere ziekten van de fret aanwezig kunnen zijn. Het is daarom absoluut onmogelijk om op basis van louter de symptomen de diagnose te stellen!

Een definitieve diagnose is tijdens het leven niet te stellen. Er zijn wel verschillende testen beschikbaar die een sterke aanwijzing kunnen geven dat een fret is besmet met ADV.

De behandeling

Er bestaat géén behandeling voor deze ziekte. De fretten kunnen eventueel ondersteund worden met speciale voeding, ontstekingsremmers en antibiotica. De omgeving (in een huishouden) is vaak moeilijk te ontsmetten. De aanbevolen middelen (10% natronloog of parvocide desinfectantia) zijn vaak erg agressief om in een woning te gebruiken. Bij nertsenfarms is bekend dat het ADV virus langdurig in de omgeving kan overleven.

Preventie

Er is geen vaccin beschikbaar. Fretten die positief zijn met de CIEP test kunnen het beste geïsoleerd worden. Dat wil zeggen dat ze niet in contact dienen te komen met andere fretten dan die van het huishouden waar ze in leven. Dus niet meenemen naar frettendagen. Deze dieren hoor ook niet thuis in een frettenopvang of –pension vanwege het grote besmettings risico. Het lijkt niet zo zinvol om ze in het huishouden waar ze leven apart te houden van de andere fretjes. Die hebben immers al lang contact gehad met de positieve fret. Hoewel het blijkt dat fretten hun eigen Aleutian virus stammen hebben is het toch niet verstandig om fretten te huisvesten in de buurt van nertsen.

Wanneer testen met de CIEP test

Pups kunnen getest worden vanaf vanaf 4 maanden leeftijd. We testen vanaf die leeftijd omdat het immuunsysteem dan pas goed is ontwikkeld. Na de Nobivac Puppy DP enting kan het beste een maand worden gewacht. Er bestaat een heel kleine kans dat de test hierdoor wordt beïnvloed. Fretten die uit het buitenland worden geïmporteerd adviseer ik om zowel in het land van herkomst als in Nederland te laten testen met de CIEP test.

Bron: De Frettenkliniek

Anaalklieren

Fretten hebben anaalklieren die zo groot zijn als hazelnoten. Dit is normaal voor de fret. De fret is namelijk familie van het stinkdier en behoort grote anaalklieren te hebben. De klieren liggen naast de anus op vier en op acht uur en monden met een klein kanaaltje uit op de overgang van het anusslijmvlies en de huid.

De anaalklieren van de fret kunnen ontstoken raken en dan gaan lekken, dat is voor zowel u als eigenaar als de andere fretten in de kooi géén prettige gewaarwording. Het stinkt behoorlijk. Honden likken vaak aan ontstoken anaalklieren, fretjes doen dat veel minder. Het bekende "sleetje rijden" waarbij het fretje met de anus over de grond schuurt kan behalve markering na het poepen ook een teken van jeuk aan de anaalklieren zijn. Indien dit gedrag echter optreed zonder dat u regelmatig de anaalklieren ruikt hoeft zich daar over het algemeen geen zorgen over te maken. Een heel enkele keer kan een ontstoken anaalklier ook pijn geven bij het poepen en maakt het fretje een kreunend geluid. Dit moet echter niet verward worden met het persen op urine of ontlasting dat door heel andere oorzaken wordt veroorzaakt.

De behandeling van ontstoken anaalklieren

Ontstoken anaalklieren kunnen het beste worden geleegd door de dierenarts. De inhoud hoort een geelwitte kleur te hebben. Pus en ontstekingsmateriaal kunnen dezelfde kleur hebben als de normale inhoud. Hierdoor is het soms moeilijk om aan de hand van de inhoud te bepalen hoe erg de klieren zijn ontstoken. Bij een ontsteking komt er vaak wel wat bloed mee.

Fretjes vinden het geforceerd legen van hun anaalklieren absoluut niet leuk. Indien het dus moeilijk gaat, is het wel zo (dier)vriendelijk om het fretje even te verdoven met een kortdurende gasnarcose. Bij heftig verzet is het ook niet mogelijk de anaalklieren volledig leeg te maken, hetgeen wel noodzakelijk is voor een goed herstel. Na het legen van de anaalklieren is een kuur met antibiotica gedurende twee weken bij de meeste fretten voldoende om de ontsteking te genezen.

Ongecastreerde mannetjes kunnen beter eerst gecastreerd worden bij anaalklierproblemen, meestal zijn bij deze jonge dieren de anaalklieren niet ontstoken maar gebruiken ze hun klieren om hun territorium af te bakenen.

Chirurgisch verwijderen

Slechts in uitzonderlijke gevallen is het chirurgisch verwijderen van de anaalkieren noodzakelijk. Daar de anaalklieren vlak bij de anale kringspier liggen is het belangrijk dat dit op een correcte manier gebeurt, anders kan het zijn dat het fretje na de operatie de ontlasting niet meer kan ophouden en overal zijn poepjes deponeert.

Het verwijderen van de anaalklieren zonder medische indicatie is verboden in Nederland.

Antibioticagebruik in de praktijk

In de media komt het vaak ter sprake: er moet zorgvuldiger worden omgesprongen met antibiotica bij dieren. Meestal gaat het dan over dieren die gehouden worden voor menselijke consumptie, zoals koeien, varkens en kippen (productiedieren). Door minder vaak en meer gericht antibiotica voor te schrijven, wordt de kans kleiner dat bacteriën ongevoelig (resistent) gaan worden. Dit is van groot belang voor de geneeskunde bij dieren, maar zeker ook bij mensen. Als bacteriën, die ook bij mensen ziektes veroorzaken, niet meer voldoende reageren op antibiotica door resistentie ontwikkeling, hebben we een groot probleem. Mensen kunnen dan door een eenvoudige bacteriële infectie doodziek worden. Vandaar dat de overheid komt met strengere regels wat betreft het antibioticumgebruik bij productiedieren.

Het is echter ook belangrijk om eens stil te staan bij het antibioticumgebruik bij gezelschapsdieren zoals honden, katten, konijnen, cavia’s etc. In de gezelschapsdierensector is er veel minder controle van de overheid wat betreft het gebruik van antibiotica. Dit gaat hoogst waarschijnlijk in de toekomst wel veranderen. De dierenartsen zijn nu al bezig om zo correct mogelijk antibiotica voor te schrijven.

Het is belangrijk om bij een ziek dier na te gaan of de aandoening wel wordt veroorzaakt door een bacterie. Dieren kunnen namelijk ook ziek worden door een virus en daar helpt antibiotica niet tegen. Of er is sprake van een ‘steriele’ ontsteking, daar spelen ziekteverwekkers geen rol en zal antibiotica dus ook niet helpen. Goed onderzoek is dus belangrijk.

Soms bellen eigenaren naar hun dierenarts met de vraag of ze een kuurtje kunnen krijgen voor hun huisdier, maar zolang het dier niet is onderzocht door een dierenarts mag een dierenarts niet zomaar een antibioticumkuur voorschrijven. Dit is voor sommige eigenaren frustrerend omdat het voor hun lastig is om (regelmatig) met hun huisdier naar de praktijk te komen voor onderzoek en dat is heel begrijpelijk. Toch hopen we dat we u met dit artikel het nut van het juiste gebruik van antibiotica duidelijk hebben kunnen maken.

De aanschaf van een fret

Een fret

• Wil overal in, achter, tussen en onderdoor kruipen
• Is een vrolijk en tot op hoge leeftijd speels dier
• Is een klein dier, gemakkelijk hanteerbaar en niet zwaar in gewicht
• Maakt geen storende geluiden
• Veroorzaakt (wanneer het gecastreerd is) en behoudens een enkele maal gebruik van de anaalklieren, doorgaans geen hinderlijke geuren
• Is erg actief gedurende een klein aantal uren per dag, maar brengt ook grote delen van de dag slapend door
• Kan een redelijke leeftijd bereiken, tot wel 10 jaar, het gemiddelde ligt rond de 7 jaar
• Is een dier met een hoge aaibaarheidsfactor, waarvan de vacht (naast het borstelen) weinig onderhoud vergt
• Is na een goede opvoeding grotendeels zindelijk en doet zijn behoeften op een (katten)bak
• Is erg ondernemend en intelligent

Het volgende is belangrijk om te weten

• Bent u niet allergisch voor dieren?
• Een fret vergt als hij wakker is veel aandacht en oplettendheid van zijn baasje
• Een fret is niet te dresseren
• Een gezonde fret is geen schootzitter!
• Een fret is niet geschikt voor kleine kinderen
• Een fret moet worden gecastreerd en dient jaarlijks ingeënt te worden, dit brengt de nodige kosten met zich mee

Er is een aantal dingen die fretten nooit afleren, zoals planten uitgraven of aan de vloerbedekking krabben. Om bepaalde redenen (bronst of loopsheid of vreemde fretten in huis) kunnen fretten een plasje of poepje doen op een verkeerde plaats.

Uw huis zal “aangepast” moeten worden in verband met de veiligheid van de fret, kieren en gaten, ook die in sommige apparaten en meubels, zullen terdege afgedicht moeten worden. Als de toiletbak te vies is naar de zin van de fret, zal hij er naast poepen.

Een fret is moeilijk bij mensen onder te brengen tijdens uw vakantie en kan meestal ook niet mee, zeker niet naar warme oorden. Hij kan namelijk beslist niet tegen temperaturen boven de 30 graden Celsius!

De dagelijkse verzorging houdt onder meer in: het verblijf schoonmaken, toiletbakken elke dag reinigen, eten en drinken verstrekken, slaaplappen verschonen, aandacht geven door te spelen met het dier en opletten tijdens het loslopen. Maar ook geregeld de nagels knippen, de oren schoonmaken, de vacht borstelen en indien aanwezig, parasieten bestrijden. 

Kan ik de kosten voor een fret opbrengen?

Voor de aanschaf van een fret moet u rekenen op een bedrag van 250 euro, inclusief de kooi. Daar kunnen kosten bijkomen in de vorm van vaccinaties, een boek over de verzorging, een eventueel lidmaatschap van een organisatie die voorlichting geeft over de fret, speelgoed en medische behandelingen. Een fret kost al gauw zo’n 9 tot 10 euro per week (voeding en kattenkorrels). Daar kunnen medische kosten bijkomen en die kunnen flink oplopen.

Heb ik ruimte om een fret te houden?

Voor een buitenverblijf heeft u minimaal 6 m2 nodig (voor 2 fretten). Voor een verblijf binnenshuis is dat minimaal 2 m2 voor 2 fretten, mits de dieren dagelijks tweemaal een uur buiten de kooi mogen spelen. Bij het houden van meer dan twee dieren is er voor iedere fret extra een halve m2 meer nodig.

Neem ik een mannetjes- (ram) of een vrouwtjesfret (moertje)?

Er is een duidelijk verschil in grootte, niet zozeer in gedrag. Wel zijn rammen vaak iets rustiger en de moertjes wat ondernemender.

Hoe oud wordt een fret ?

Een fret kan bij goede gezondheid een leeftijd bereiken van 8-10 jaar. Gemiddeld ligt de leeftijd iets lager op 6-8 jaar.

Wat doe ik als ik met vakantie ga?

Een fret kan niet mee naar warme landen. Onderbrengen bij een andere frettenliefhebber kan men beter bijtijds regelen! Meenemen naar het buitenland kan alleen als het dier ingeënt is tegen hondsdolheid.

Waar schaf ik een fret aan?

Het liefste bij een liefhebber die een nestje heeft gefokt of bij een erkende instantie (asiel). Koop liever niet bij een dierenwinkel of op een markt.